Bohater
romantyczny to literacka postać, charakterystyczna dla literatury romantyzmu,
indywidualista, idealista, buntownik o bogatym życiu wewnętrznym, pozostający w
konflikcie ze światem; nieprzeciętnie wrażliwa, wybitna jednostka wyrastająca
ponad szary tłum, przeżywająca nieszczęśliwą miłość i wewnętrzne rozterki, a
także człowiek, dla którego najważniejszą wartością w życiu jest ojczyzna
i dobro narodu.
Mianem
romantycznego bohatera bez wątpienia można określić postać z trzeciej
części „Dziadów”, Konrada. Jest on romantycznym poetą, wieszczem, buntownikiem,
indywidualistą, patriotą. Wyraża przekonanie, że jest jednostką wyjątkową,
nieprzeciętną, posiadającą ogromną moc twórczą, wyrastającą ponad ogół
społeczeństwa, a jednocześnie człowiekiem samotnym, wyobcowanym, nierozumianym
przez otoczenie.
Cechy
Konrada charakterystyczne dla romantycznego bohatera ujawniają się w czasie
Wielkiej Improwizacji – niezwykle przejmującego, poetyckiego monologu, w którym
pod wpływem natchnienia wyraża swoje myśli, uczucia, poglądy, ujawnia
przemyślenia płynące z głębi duszy. W pierwszych wersach Wielkiej Improwizacji
Konrad określa siebie mianem poety, pieśniarza. Jest świadomy swej odrębności
i ponadprzeciętności, zdaje sobie również sprawę, że ze względu na
pełnioną przez niego rolę wybitnego, wyjątkowego poety, pozostaje osamotniony i
niezrozumiany przez otoczenie („Samotność
– cóż po ludziach, czym śpiewali dla ludzi?/ Gdzie człowiek, co z mej pieśni
całą myśl wysłucha,/ Obejmie okiem wszystkie promienie jej ducha?”). Brak
zrozumienia wynika również z tego, że pewnych myśli nie da się zwerbalizować,
słowa nie są wystarczająco potężne, by móc wyrazić najgłębsze, najdoskonalsze
myśli i idee („Myśl z duszy leci bystro,
nim się w słowach złamie”). Konrada przepełnia żal, gorycz i rozczarowanie,
ponieważ żaden człowiek nie doceni jego pieśni i nie dostrzeże w nich uczuć,
emocji przepełniających jego duszę („ Ile
krwi tylko ludzie widzą w mojej twarzy,/ Tyle tylko z mych uczuć dostrzegą w
mych pieśniach”). W kolejnych wersach bohater utwierdza się w przekonaniu,
że jego poezja jest niezwykła, doskonała, a talentem przewyższa on innych
twórców. Słowa Konrada są wyrazem pychy, poczucia wyższości nad innymi i ogromnej
dumy. Bohater dochodzi również do wniosku, że jedynie Bóg i natura są godnymi
odbiorcami jego dzieł, natomiast ludzie nie zasługują na to, by czytać i
słuchać jego pieśni („Ty Boże, ty naturo!
dajcie posłuchanie -/ Godna to was muzyka i godne śpiewanie”). Konrad
uznaje siebie za mistrza, którego można stawiać na równi z Bogiem. Sądzi,
że posiada niezwykłe zdolności kreacyjne – poprzez wzniesienie rąk i dzięki
potędze myśli tworzy gwiazdy i planety, kreuje świat według własnego uznania („To nagłym, to wolnym ruchem, / Kręcę
gwiazdy moim duchem”).
Pozostała
część Wielkiej Improwizacji dostarcza kolejnych informacji o posiadanych
przez Konrada cechach romantycznego bohatera. Z utworu wyłania się obraz
patrioty, gotowego do poświęceń dla dobra ogółu. Konrad kocha swój naród
i w pełni się z nim utożsamia, pragnie dla niego wolności i szczęścia
(„Chcę go dźwignąć, uszczęśliwić, / Chcę
nim cały świat zadziwić”). Aby go podźwignąć, oswobodzić i przywrócić mu
dawną świetność, chce przejąć od Boga władzę nad rodakami, nad ludzkimi duszami
(„Daj mi rząd dusz!”). Patriotyzm
Konrada łączy się również z postawą określaną mianem buntu prometejskiego.
Bohater w imię miłości do ojczyzny i narodu gotów jest wystąpić przeciw Bogu.
Konrad zarzuca Stwórcy brak miłosierdzia, obojętność wobec cierpienia.
Dopuszcza się również bluźnierstwa poprzez stwierdzenie, że Bóg nie jest
miłością, lecz mądrością, a także nie jest ojcem świata, lecz – co dopowiada
szatan – carem. Poeta sprzeciwia się Stwórcy, jednakże postępuje tak dla dobra
ludzkości.
Konrad
z trzeciej części „Dziadów” to jeden z najbardziej znanych bohaterów
romantycznych, posiadający niemal wszystkie cechy, postawy i zachowania
charakterystyczne dla epoki romantyzmu. Jest on zarówno wyobcowanym, samotnym,
niezrozumianym przez otoczenie poetą, wybitną jednostką przekonaną o swej
wyjątkowości, jak i zagorzałym patriotą i buntownikiem, gotowym do poświęceń i
walki w imię wolności i szczęścia narodu. Nie ulega wątpliwości, że wszystkie
cechy Konrada decydują o jego nietuzinkowej, złożonej osobowości, wzbudzającej
zainteresowanie i podziw zarówno w czasach romantyzmu, jak i współcześnie.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz