Na podstawie fragmentu Epilogu oraz odwołując się do znajomości “Pana Tadeusza”, scharakteryzuj “kraj lat dziecinnych” ukazany w poemacie Adama Mickiewicza. [język polski/liceum]

„Pan Tadeusz” to epopeja narodowa autorstwa Adama Mickiewicza, stanowiąca jedno z najwybitniejszych dzieł epoki romantyzmu, doceniane również współcześnie. Utwór powstawał w latach 1832-1834, kiedy to Mickiewicz przebywał na emigracji w Paryżu. Pobyt z dala od ojczyzny wywoływał u niego przepełnione tęsknotą i nostalgią wspomnienia „kraju lat dziecinnych” – obrazy ukochanej, ojczystej ziemi, ciągle żywych w jego pamięci. Praca nad utworem umożliwiała mu ucieczkę od otaczającej rzeczywistości, przywoływanie wizji idealnej krainy dzieciństwa oraz ponowne przeżywanie chwil, które już nigdy nie powrócą.

Bogaty w szczegóły, barwny opis „kraju lat dziecinnych” został ukazany w Epilogu. Autor zestawia na zasadzie kontrastu dwa odmienne światy. Pierwszym z nich jest Paryż, stanowiący „świat nieproszonych gości”, gdzie emigranci czują się osamotnieni, wyobcowani, przeżywają ból i tęsknotę. W opozycji do obczyzny przedstawiona została ziemia ojczysta: kraina wiecznej szczęśliwości, spokoju i bezpieczeństwa, doskonała pod każdym względem. Mickiewicz ukazuje ojczyznę w czasach jej świetności. Dokonuje jej idealizacji, a nawet sakralizacji poprzez określenie jej mianem „świętej i czystej”. Autor stwierdza również, że w  kraju lat dziecinnych” panowało wieczne szczęście i radość, nie istniały problemy, przeszkody, przeciwności losu, nie było miejsca na smutek i łzy. Ponadto Mickiewicz z rozrzewnieniem wspomina łąki, potężną koronę lipy, kwiaty, strumienie, dzięki czemu podkreśla ogromną rolę natury w życiu człowieka i jedność pomiędzy ludźmi a przyrodą. Zwraca również uwagę na to, że każdy zakątek ojczystej ziemi należał do jej mieszkańców, był dobrze przez nich poznany, oswojony i pokochany. „Kraj lat dziecinnych”  to jednak nie tylko przyroda, lecz także ludzie. Według poety wszyscy tworzyli wspólnotę, pośród której panowała miłość, przyjaźń i zgoda. Autor zwraca również uwagę na niezwykłą więź między członkami wspólnoty. W ojczystym kraju żaden człowiek nie odchodzi w zapomnieniu, gdyż nawet po śmierci trwa w pamięci bliskich i sąsiadów. Słudzy są przywiązani do swych panów, a małżonki do  swych mężów. Nawet po psie ludzie potrafili płakać „szczerze i dłużej niż lud po bohaterze”. Nie istniały zdrady i kłótnie, lecz panowała powszechna zgoda, jedność i przyjaźń.

Wspomnienia Mickiewicza związane z ojczyzną zostały zawarte nie tylko w Epilogu, lecz w całym poemacie. Istotnym fragmentem odnoszącym się do wizji „kraju lat dziecinnych” jest opis dworu znajdujący się w Księdze I. Autor dokonuje w niej idealizacji Soplicowa, wykorzystując w tym celu motyw arkadyjski. Dzięki malowniczym i bogatym w szczegóły opisom pejzaży i dworku można wyciągnąć wniosek, że w ojczyźnie panował dostatek, dobrobyt, ład, porządek, harmonia. Soplicowo symbolizuje oazę spokoju i bezpieczeństwa, krainę „mlekiem i miodem płynącą”, a także ostoję polskości, tradycji i patriotycznych wartości. Dowodami na ważną rolę, jaką odgrywały przywiązanie do tradycji oraz patriotyzm w życiu mieszkańców, są elementy wystroju dworku, takie jak stary, kurantowy zegar, z którego wydobywała się melodia „Mazurka Dąbrowskiego” oraz portrety polskich bohaterów narodowych wiszące na ścianach (Rejtan, Kościuszko, Jasiński, Korsak). Symbolem patriotyzmu w utworze jest także polonez, świadczący o przynależności do narodu i będący początkiem ważnych, dziejowych zmian, a także koncert Jankiela, w którym słuchacze odnajdowali obraz historii ostatnich lat: rzeź Pragi, uchwalenie Konstytucji 3 maja, utworzenie Legionów Polskich. Umacnianiu tożsamości narodowej i poszanowaniu tradycji służyły również zasady dobrego wychowania panujące w domu Sędziego, jak choćby odpowiednie zachowanie przy stole, gościnność, okazywanie szacunku kobietom i osobom starszym. Autor zwraca również uwagę na jedność, solidarność i znaczenie więzi rodzinnych w życiu mieszkańców. Mimo że nie byli pozbawieni wad i dochodziło między nimi do sporów, to potrafili  zjednoczyć się w obliczu zagrożenia i przebaczyć dawne urazy – potwierdza to zażegnanie sporu o zamek i połączenie sił przeciwko Rosjanom, a także pojednanie między Jackiem Soplicą i Gerwazym.

„Pan Tadeusz” to wybitna i wyjątkowa epopeja narodowa, która ukazuje wyidealizowany, nacechowany emocjonalnie obraz ojczyzny doskonałej pod każdym względem, zachwycającej swym pięknem i napełniającej serca miłością i radością. Mimo że szczęśliwe chwile dzieciństwa nigdy nie powróciły w życiu Mickiewicza, to przywołanie wspomnień dawnych czasów przez autora z pewnością dodały otuchy emigrantom i rozbudziły w ich sercach nadzieję.